With, in, from
ile, iginde, -den
(— J
Well
Kuyu
J •
0
Ji
Evil, bad
Ne kotu
Ji
0
It became bad
Sikintih oldu
1
Evil is that, bad is that
Ne kotudur o ki
1
a
Wretched
Siddetli
1
Ji
To incur
Ugradi
1
* * \
Miserable
Zayif, zavalli
Ji
They incurred
Ugradilar
1
Door, gate
Kapi
Babel
Babil
To spend the night
Geceledi
1
— oil
The best judge
En iyi hukum veren
The one who kills
Tuketen
Bedouin
Ziyaretgi, bedevi
To perish
Yok oldu
1
JLj
JL-j - ib
To hasten
Acele etti
1
j±
Bedouins
Bedeviler
' * \'
J jib
Simple, immature
Basit
With permission
izniyle
Oil
0 0
Oil = jib
With his permission
O'nun izniyle
jif
O 0
To perish
Yok oldu, bo§ oldu
1
_ J b .
Creator
Yaratici, yaratan
Your Creator
Yaraticiniz
Cold
Soguk
^J b .
115
Clear, level
Agik, duz
jy.
5 J>'
Those who come forth
Ortaya gikanlar, gikacaklar
jy.
To bless
Bereketlendirdi, mubarek kildi
3
^.
We blessed
Bereketlendirdik
3
^.
That which emerges
Dogan, dogarken
I*
That which emerges
Dogan, dogarken
L*
4Pjb'
Power, difficulty, punishment
Zorluk, cezalandirma, kuvvet,
du§manhk
J*
Poverty, difficulty, war
Yoksulluk, zorluk, sava§
J*
v \-
Distorted
Asik (yuz), uzuntulu
■*
i j-^b
That which extends
Uzatan
i>
Ja^b
Those who extend
Uzatanlar
\ jja^b
Those who extend
Uzatanlar
High, tall
Yuksek
Your power
Gucunuz
J*
With the name of
ismiyle, adiyla
J*"
Our power
Gucumuz
J*
lllvb' — l_L*b'
His power
Onun gucu
J*
4^>b
Their power
Onlann gucu
J*
(t-^b
To have relations
Birlikte ya§adi, cinsi temas
etti
3
^JiUj — j^*>b
Have relations with them
Kadinlara yaklasjn
3
if A s
People, community
Arkadasjari, toplulugu
iwjb>t_^>l (w-i = <_->b>t_^3b
False, vain
Batil, yanh§
In vain, wrongfully
Batil olarak, bos. yere
^b;
Secret
Gizli
Secretly
Gizlice
dii?b'
Its secret
Gizlisi, igyuzu
<ui?b' - -uisb'
116
To sell
Satti
1
&
Remove (imp), make it far
away
Uzakla§tir
3
To remove, make it far away
Ayirdi, uzakla§tirdi
3
Desiring, disobeying
Olguyu asarak
Remaining, lasting
Kalici, baki
Those who remain, will
remain
Kalici olanlar, baki olanlar,
kalacaklar
Remaining, lasting
Kalici, baki olan
Remaining, lasting
Kalici, baki olan
Remaining ones
Geri kalanlar
Affair, situation, case
Durum, hal, mesele
*
In hereafter
Ahirete
O 0
In mornings
Seherlerde
With protection
Takva ile
J-}
With her
Onunla (d§)
With truth
Hak ile
With religion
Dini
With him
Onunla (er)
With them
Onlarla (er)
iJl = (jJ^jL;
With the messenger
Elgiye, elgi ile
J* - j
With pages
Sayfalan
With patience
Sabirla, sabn
With false gods
Tagutu
That which reaches
Ula§an, eri§en
That which reaches (fm)
Ula§an, eri§en, ula§acak (d§)
>«
That which reaches him
Ona ula§an, ulasacak
Those who reach him
Ona ula§anlar, ula§irlar
117
To unseen
Gaybe, gorunmeyene
0 0
s s s s
Those who reach him
Ona ula§anlar, ula§irlar
With pen
Kalem ile
With book
Kitaba, kitap ile
With Allah
Allah'a, Allah ile
aIJI v = aLl
With believers
Muminlere
By forelocks
Pergemden
By stars
Yildizlarla
Their affairs, case
Onlann halleri, isjeri
With parents
Ana-babaya
O 0
^jjj jJ! = ^JJl jib
By night
Geceleyin
By day
Gune, gunune
0 0
In front
Onde
To become manifest
Aynldi, agikoldu
1
ljUJ — Ob'
For that
§unun igin
01 <-J = Ob
For that
§undandolayi, gunku
01 = Ob
Because we
Cunku biz
b ? 1 ^ = b ? b
Because you (pi)
Cunku siz
^>jS <_-> = j*-^->b
Because we
Cunku biz
bjl = lib
Because he
Cunku o
Because they
Cunku onlar
Which
Hangi
<j! = <jb
Our signs
Ayetlerimizi
J
UJbl = ujbb
To pledge allegiance
Biat etti, soz verdi
3
j< ^ ^ ^
^bj — £>b
You contracted
Sozlesjiniz
3
Take their (fm) allegiance
Biatlanni (d§) al
3
118
At their rights
Saglannda
0 S 0*- 0 s
To cut off
Kesti, yardi
2
* . Vs* s . $s
-
To devote
Kendini adadi
2
To spread
Yaydi
1
£ »
fis s
With the third
Uguncu ile
My grief
Benim tasam
*
Seas
Denizler
To scratch, look for
Aradi, e§eledi
1
s Os ^ s s
With stones
Tasjan
^ • ^ '
Sea, big river
Deniz, buyuk nehir
0 ^ s 0 s
J>cJ — J>cJ — j>Cj
Two seas
iki deniz
A
Os 0 s t s 0 s
Two seas
iki deniz
0/0 /
With praise
Hamd ile, ovgu ile
OS OS
An invented camel name
Uyduruk birdeve adi
Low, little
Du§uk, az
■fi 0 s iS 0 s
To deprive, diminish
Azaltti, mahrum etti
1
Z S OS s s s
Stinginess
Cimrilik
J*
To be stingy
Cimriliketti
1
J*
They became stingy
Cimrilik ettiler
1
J*
0 J>
They began
Basjadilar
1
)■ s s
They began with you
Size basjadilar
1
Lb
0
To become apparent
Gorundu, ortaya gikti
1
lib
To begin, create
Basjatti, yaratti
1
U
lJu> - (Jb
To become apparent
Gorundu, ortaya gikti
1
J OS s s
j_Lj — IJj
Hastily
Aceleye getirerek
With his house
Onun evini
119
He began with you
Size basjadi
1
We began
Basjadik
1
Lb
It became apparent
Ortaya gikti
1
Badr
Bedir
j±
First
ilk
IpJU
Change (imp)
Degi§tir
2
Jju
Jju
To change
Degi§tirdi
1
Jju
*
JIlj — Jjj
To change
Degi§tirdi
2
Jjj
JJuj — JJj
As exchange
Bedel, karsjhkolarak
Jju
We changed
Degi§tirdik
2
Jjj
We changed them
Onlari degi§tirdik
2
Jjj
He changed him
Onu degi§tirdi
2
Jjj
Change (imp) it
Onu degi§tir
2
Jjj
They changed
Degi§tirdiler
2
Jjj
Body
Beden
jjj
<1)JU
Camels and cattle
Buyukbas. kurbanhk
jjj
JJu
Your body
Senin bedenin
jjj
Desert
Col
Creator
Orneksiz yaratan
Owned by
Sahip oldugu
To spend, waste
Ziyan etti, israf etti
2
jJuj — jJu
Like this
iste boylece
Their sin
Onlann gunahini
Owner of
Sahip olana
Land
Kara, toprak
J. - J.
Righteousness
iyilik, fazilet, dogruluk
ui J> s
£ 5> 5
120
To act righteously
Nazikoldu, iyi oldu
1
j*- y
To create
Yaratti
1
h.
is OS s s
' - IS y
They became cleared
Beri oldular, uzak oldular
1
h.
% ' / %
^y
On land
Karada
jy
\y
To clear, absolve
Temize gikardi
2
jy
its* ti s
To create
Yaratti
1
] j* - \y
Clear ones
Uzak (gogul)
Clear, absolved
Uzak
1*
Warning, declaration
ihtar, uyan
Those who give, return
Verenler, iade edenler
He absolved him
Onu beraat ettirdi
2
jy
y
To the lord
Rabbine
To your (pi) lord
Rabbinize
To their lord
Onlann rabbine
> 0 Us
v = f-v.y
To leave
Terk etti
1
f s Os s s
With his mercy
Onun rahmetiyle
/ 0 / / 0 /
Hail
Dolu (yagi§ cinsi)
>y
fy
To become cold
Sogudu
1
>y.
* * Os s s s
>j* - >y
Cold
Soguk
>y
^y
Dutiful
Faziletli
jy
vy
To come forth
One gikti, gorundu
1
jy
* * OS s s s
jjii ~ jy
To make manifest
Gosterdi
2
jy
* D s> sis
jjii ~ jy
Was made manifest
One gikanldi
2
jy
0 st*
^jy
Curtain, obstacle
Perde, engel
Cjy
■fi S O S & / 0 /
^jy ~ £jj
They came out, appeared
Gorunduler
1
jy
\jjy
With his messenger
Elgisi ile
121
With my messenger
Elgim ile
Lightning
§im§ek
^y
To be dazzled
Parladi, gozu alindi, kama§ti
1
<-9 j& ~ y.
Its lightning
Onun §im§egi
AS
Blessings
Bereketler
^.
His blessings
Onun bereketleri
Evidence
Delil
Two evidences
iki delil
Your evidence
Deliliniz
Towers, constellations
Burglar
Jl Jl ■>* Jl Jl
Clear, innocent
Uzak, sugsuz
Clear, innocent
Sugsuz
Yy
Clear ones, innocents
Uzak olanlar, sugsuz olanlar
Jl
Creatures
Yaratilanlar, halk
To rise
Dogdu, yukseldi
1
{ Jlo. t "
To crumble
Pargaladi
1
In pieces
Parga parga
Expanse
Sergi
With way, road
Yola, yol ile
Crumbled
Pargalandi
1
o 5j Jl
To frown
Kasjni gatti, yuzunu asti
1
Jl Jl ^ ^ ^
Expanse
Genisjik
To expand
Yaydi, genisjetti, uzatti
1
It expanded
Genisjedi
1
Q ■ )-? .
You expanded
Uzatti n
1
0
C-Jft«o
Expanse
Genisjik, buyukluk
122
To rise, be tall
Yukseldi, ustun oldu
1
s A os s - s
In the name of
ismiyle, adiyla
0
Give glad tidings (imp)
Mujde ver, mujdele
2
r^-
Given glad tidings
Mujdelendi
2
s*s s
With evil
§erile
Human
insan, be§er
? s s & s s
Give glad tidings (imp)
Mujde verdi, mujdeledi
2
* # sf S&_ S
Glad tidings
Mujde
- °. * r °. *
Your (pi) glad tidings
Mujdeniz
We gave you glad tidings
Seni mujdeledik
2
iiU ^io
We gave him glad tidings
Onu mujdeledik
2
A*
2 so 4_ ^
oli j*5*J
We gave her glad tidings
Onu mujdeledik
2
Give (imp) him glad tidings
Onu mujdele
2
Give (imp) them glad tidings
Onlan mujdele
2
They gave him glad tidings
Onu mujdelediler
2
JJ
Glad tidings
Mujde
Two human beings
iki insan
With a thing
Bir §ey ile
s.^ ^ =
That which gives glad tidings
Mujde veren
2
■fi s s
Eyes, insights
Gozler, gorusjer, deliller
That they keep from
Onlan alikoymalan
0 # s 0 # s
Eye, insight
Goz, goriis.
To see, watch
Gordu, gozetledi
1
A s os s s s
j «/? ;J —
To make see
Gosterdi, idrakettirdi
tDs* sis
—
She saw
Gordu (d§)
0 s ' s
1 saw
Gordum
A OAs
123
Your eye, insight
Gozun, goru§un
His eye, insight
Gozu, goru§u
Expanse, abundance
Genisjik, buyukluk
Onion
Sogan
Its onion
Onun sogam
That which sees
Goren
i" - * -
Insight
G6ru§, basiret
*
Commercial goods
Ticaret mallari
Our commercial goods
Ticaret mallanmiz
Their commercial goods
Onlann ticaret mallari
With harm
Zarar ile
A few, 3 to 9
Birkag, 3 ila 9
To lag behind
Yavas. oldu, geride kaldi
2
Inner parts
igindekiler, etraftakiler
Its inner parts
Onun igindekiler
Intimates
Sirdas.
2 ) 1 U )
To boast
Sjmardi, boburlendi
1
>
Boasting
Boburlenerek
>
She boasted
Boburlendi
1
>
Seizing, holding
Yakalama
0 0
Seizing, holding
Yakalama
J^.
To seize, hold
Yakaladi
1
J^.
Seizing, holding
Yakalama
J^.
You (pi) seized, held
Yakaladiniz
1
J^.
You seized us
Bizi yakaladin
1
To become futile, vain
Batil oldu, bo§ oldu
1
124
Belly
Kann, gobek
0 0
To be concealed
Sakli oldu, gizli oldu
1
jKi - cM
His belly
Onun karni
1
0
My belly
Benim karnim
0
Bellies
Kannlar
* > * * *
His bellies
Onun kannlan
Their (fm) bellies
Onlarin (d§) kannlan
Their bellies
Onlann kannlan
With injustice, cruelty
Zulum ile
0* of
£ ^ g ^
To Aad
Ad kavmine
Sending, resurrecting
Gonderme, dirilme, diriltilme
To send, appoint, resurrect
Kaldirdi, uyandirdi, diriltti,
gonderdi
1
— ^— — *J
Turned inside out
igi disjna gikanldi
1
J •
so*
To turn inside out
Alt-ust oldu
J 0 sJ s 0 s
J^i ~ J*
Turned inside out
igi disjna gikanldi
0 SO*
Your (pi) resurrection
Diriltilmeniz
He resurrected us
Bizi diriltti, kaldirdi
1
We sent, resurrected
Gonderdik, dirilttik
1
0
We resurrected you (pi)
Sizi dirilttik
1
J> 0
We resurrected them
Onlan dirilttik, gonderdik
1
We resurrected you (pi)
Onu diriltti, gonderdi
1
•*
Distance
Uzakhk
J^J
Then, later, after that
Sonra
Jju
Jjt) — Jjt) — Jjt)
To become distant
Uzak oldu
1
Jju
J^jJ — J^J
Be distant
Uzakolsun
1
Jju
f 0 *
Became distant
Uzak geldi
1
125
Became distant
Uzakla§ti
1
After you
Senden sonra
2JjJu'
After you (pi)
Sizden sonra
Jju
After that
-den sonra
Jju
After him
Ondan sonra
Jju
J s 0 0 s
After her
Ondan (d§) sonra
Jju
After them
Onlardan sonra
Jju
After them (fm)
Onlardan (d§) sonra
Jju
i )■ s o s
After me
Benden sonra
By your might
Senin izzetin igin
Difficult
Zor, gug, guglu
JO* v = jij**
Chastity
ismeti, namusu
Some
Bazi
Some of you (pi)
Sizin bazilanniz
>■>■>■
Some of us
Bazilanmiz
\ '■ ■/•> X 1
Some of it
Onun bir kismi
s s 0 s
Some of it
Onun (d§) bir kismi
. s 0 s s 2 0 s s s 0 s
L^aju - If^Ju - l^asu
Some of them
Onlann bazilan
s s 0 s J> s 0 s
Husband
Koca, e§
J-
1*
Name of false deity
Put adi
Her husband
Kocasi
J-
My husband
Kocam
J-
S
Promise, word
Ahdi, sozu
OS OS
Mosquito
Sivrisinek
Their husbands
Onlann (d§) kocalari
s
Far
Uzak
1 J_J«J — -^*J
126
Camel
Deve
Isa, Jesus (pbuh)
isa'yi (as)
Prostitution
Fuhus.
Mules
Katirlar
Transgressed
Haddi a§ti (d§)
Suddenly
Aniden
Hatred
Kin
They desired, sought,
transgressed
Istediler, aradilar, haddi
a§tilar
1
Rebellion, envy
A§inhk
Was transgressed
A§in gidildi
1
Rebellion, envy
A§inhk
To desire, seek, transgress
Azdi, istedi, aradi, haddi a§ti
1
Rebellious, unchaste
iffetsiz, asi
With excess
Asjnhkla
Your (pi) excesses
Azginliginiz
Their excesses
Onlann azginligi
Is able to
Gucu yeter
Cattle, cow
Sigir, inek
j*i
Catties, cows
Sigirlar, inekler
J*i
Cattle, cow
Sigir, inek
£j\ yu_ — i jib
Spot
Calilikyer
Vegetables
Sebzeler
0
J*
Its vegetables
Onun sebzeleri
0
To remain, stay
Baki kaldi, geriye kaldi
1
That which remains
Bakiye, geriye kalan
That which remains
Bakiye, geriye kalan
127
In even land
Duz arazide
4*^5 =
For you, to you
Seni, sana, senin igin
Sufficient
Yeter, kafi gelir
To cry, weep
Agladi
1
She cried, wept
Agladi (ds)
1
J*
Mecca
Mekke
Young, fresh
Korpe
0
Early
Sabah, erken, evvel
Because of their denial
Kufurlerinden dolayi
0 f of
All, each
Hepsini, tamamini
With my speaking
Konu§mamla
For you (pi), to you
Sizi, size, sizin igin
Dumb
Dilsiz
0 0 0
L»3sj — *3sj — *3sj
Weeping, crying
Aglayarak
On the contrary, never, but
Aksine, hayir, fakat
0
&
To test, try
imtihan etti, sinadi
1
Test, trial
imtihan, deneme
Test, trial
imtihan, deneme
\%
Cities, countries
§ehirler
Announcement
Teblig, duyurma, bildirme
&■
-
City, country
§ehir, belde
A - jo;
City, country
§ehir, belde
City, country
Belde
To swallow
Yuttu
1
Convey (imp)
Bildir, teblig et
2
&■
o *
To convey
Bildirdi, teblig etti, ula§tirdi
2
&■
128
To reach
Eri§ti, ula§ti
1
&
They (dual) reached
Ulastilar (ikil)
1
&
She reached
Ula§ti, eri§ti (d§)
1
&
C-~*i->
You reached
Ula§tin
1
1 reached
Ula§tim
1
&
C-~*i->
You conveyed
Bildirdin
They (fm) reached
Ulastilar (ds)
1
&■
We reached
Ulastik
1
It reached me
Bana ula§ti
1
&■
They reached
Ula§tilar
1
We tested, tried
imtihan ettik
1
We tested them
Onlari imtihan ettik
1
Yes
Evet
That which reaches
Ula§an, etkili
Night
Geceyi
P
P ^ = ti
For what
Ne igin
r v = (H
For what, for that
Neden dolayi, gunku, §u
sebepten
1-4 = Co
Water
Suyu
.La = .LoJ
With lamps
Kandillerle
With forgiveness
Bagisjama ile
With our own will
irademizle
O 0
Who that
Kim ki
Constructed
Bina etti
P'
To us
Bize
P
Construction workers
Bina ustasi
1)1 s
£p
Construction, building
Bina
.P
129
Daughters
Kizlar, kiz evlatlar
Your daughters
Senin kizlann
Your (pi) daughters
Sizin kizlanniz
My daughters
Kizlanm
Fingertips
Parmak uglan
a*
oil'
His fingertips
Onun parmak uglan
He built it
Onu bina etti
1
To build
Bina etti, yapti
1
With the favor
Nimet ile
Sons
Ogullan
They built
Bina ettiler
1
\ jXi
Sons
Ogullar
Sons
Ogullar
My sons
Ogullanm
0 my son
Ogulcugum
Buildings
Binalar
' J ^ J
UuL — jUL
His buildings
Onun binalan
Their buildings
Onlarin binalan
•»•»•». t s SB*
Sons
Ogullar
We built
Bina ettik
1
We built it
Onu bina ettik
1
La ILL'
His son
Oglu
With him, to him
Onunla, onu
4j
With her, to her
Onunla, onu (d§)
I*
That which guides
Yol gosteren
<JJJt>
He was bewildered
§a§mp kaldi
1
130
To bewilder
§a§irdi
1
Slander
Buhtan, iftira
■fi SO $■ SO *
To become beautiful
Guzel oldu
£frrf - {H.
Beauty
Guzellik
£«
~^H.
Their guidance
Onlann hidayetleri
This, with this
Bu, bunu
Them
Onlan, onlarla
0 0
Them (dual)
Onlan, onlarla (ikil)
Them (fm)
Onlan, onlarla (d§)
Beautiful
Guzel
&
i
Beast, animal
Hayvan
To settle
Yerle§tirdi
2
f* " ¥ -
y£ ~ y.
With a valley
Bir vadiye
Destruction
Helak, imha, yokolma
jy
He settled you (pi)
Sizi yerle§tirdi
2
We settled
Belirledik, yerle§tirdik
2
Ruined
Vahsj, helaki hakeden
jy
I '
Was blessed
Mubarek kilindi
3
With me, to me
Beni, bana, benimle
At night
Geceleyin
Declaration
Beyan, bildiri, agiklama
Cm.
•>«
Its declaration
Onun agiklanmasi
Cm.
Home, house
Ev, mesken
Uo — C~o
Home, house
Ev, mesken
Ojj — C-o
To spend the night, plan by
night
Geceledi, geceleyin kurdu,
planladi
Your home
Senin evin
131
His home
Onun evi
OS
s y**
Her home
Onun (dsj evi
My home
Benim evim
s Os
With hand, in hand
Elden, el ile
With your hand, in your hand
Senin elinde, senin elin ile
With his hand, in his hand
Onun eliyle, onun elinde
Egg
Yumurta
lS Os
White
Beyaz
White
Beyaz
* s OS
Churches
Kiliseler
■>» s
Commercial transaction
Ali§-veri§, satis.
1* 0/ ^ OS SOS
Your commercial transaction
Ali§-veri§iniz
s *S Os
Your pledge
Biatiniz
&
Clear
Agik
Cm.
^s
C*-
^
Make clear (imp)
Beyan et, agikla
2
Cm.
0 *s
c*-
Front, in front of
On, onunde
0 S S S OS 0* S OS
Between
Arasinda
cp- - &
To make clear
Agikladi, agikliga kavu§turdu
2
CM.
* Us* s is
Cj*t ~ Cf*
In front of them
Onlerinde
0 0* / 0/
In front of him
Onunde
0 s s s 0 s
We made clear
Agikladik
2
Cm.
Clear ones, evidences
Apagikayetler, deliller
Cm.
We made it clear
Onu agikladik
2
Cm.
Clear one, evidence
Apagikayet, delil
Cm.
Between you
Seninle arasinda
s
Between you (pi)
Aranizda
0 S sOs
132
Between us
Aramizda
s
Between him
Onunla (er) arasmda
* SOS
AiJ
Between her
Onunla (d§) arasmda, onlarla
arasmda
Between them
Onlann (er) arasmda
0 OS 0 J< SOS
j. Q . . s — j. Q . . s
Between the two
0 ikisinin arasmda
Between them (fm)
Onlann (d§) arasmda
Si * SOS
They made clear
Agikladilar
2
Cm
1 ^
Between me
Benimle arasmda
Homes
Evler
U jsj — CJ
Your (pi) homes
Evleriniz
C-~o
S_ tf S s *f
Your(fm, pi) homes
Evleriniz (d§)
C-~o
Our homes
Evlerimiz
^>
Their homes
Onlann evleri
o s. f S.S. o f ,
Their (fm) homes
Onlann (d§) evleri
i jiji
133